HARİTA
Batman
1940 yılında Raman Dağları’nda petrol bulunmasına kadar İluh adında küçücük bir köy olan Batman, bu tarihten sonra hızla zenginleşip gelişti ve 1990’da Türkiye’nin 72. ili oldu. Tarihi kaynaklarda Eyluh veya Eyluhi olarak geçen İluh Köyü düz bir ovanın ortasında bulunan bir tepenin yamacında ve üzerinde kurulmuş. İluh Tepesi'nin bulunduğu alanda bir Sümer şehir yerleşiminin bulunduğu, ancak bataklık bir arazi üzerine kurulu olduğundan şehrin zaman içerisinde yer altına göçtüğü düşünülüyor.
Yapmadan Dönme
Dicle Kıyısında Hasankeyf’i seyrederken ayaklarınızı suya batırarak yemek yiyin.
Hasankeyf’in hüznüne ortak olun.
Batman Müzesi’nde tarihin izinde bir Dicle yolculuğu yapın.
Sason’u ve Mereto Dağı’nı görün.
Demir atları izleyin.
Ilısu Barajı su toplamadan Garzan Çayı’na, höyüklere, domlara bir selam verin.
Mor Kiryakus Manastırı’nı ziyaret edin.
Bunları Biliyor musunuz?
Bilgisayarın temellerini atan âlim, fen ve teknik adamı, robot, saatler, su makineleri, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları gibi 60 makinenin mucidi ve dünyanın ilk sibernetik bilgini olan dönemin en önemli bilim insanlarından Ebul İz El Cezeri, robot ve otomatik abdest alma makinesinin projelerini külliyeleriyle ünlü Hasankeyf'te hazırlamıştır.
Artuklu Beyliği, Mardin, Hasankeyf ve Harput bölgelerinde 1102-1409 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen Beyliğidir. "Artukoğulları Beyliği" olarak da bilinir.
Artuklular, Hasankeyf ve Amid, Mardin ve Meyyarfarikin ile Harput olmak üzere üç ana koldan idare edildiler. Daha sonra sırasıyla Anadolu Selçuklu, Eyyubi ve Moğol hâkimiyetine girmişler, 1409 yılında Karakoyunlular tarafından yıkılmışlardır.
Artuklular, çok kısa bir süre hüküm sürmelerine rağmen, adaletli yönetimleri, İslam bilim tarihine katkıları ve olağanüstü incelikle yaptıkları anıtsal eserleriyle Mezopotamya ve Anadolu’da unutulmaz izler bırakmışlardır.
Görülecek Yerler
Hasankeyf / İçkale
Dicle Nehri kıyısında, Hasankeyf’in üst kısmında kalan ve yekpare kaya kütlesi üzerine kurulan İçkale, doğal yapısına uygun surları ve görkemli kapılarıyla “Yukarı Şehir” olarak da adlandırılıyor. İçkale’nin ilk giriş kapısı ile surlar ve Büyük Saray’ın ana kütlesi Roma Dönemi’nden kalma. Ulu Cami’nin ilk yapısı, Büyük Saray’ın bir bölümü ve kaleye ulaştırılan su sistemleri ise Artuklu Devleti’nin eserleri. İçkale’de ayrıca, halkın oyarak kendine ev haline getirdiği, nişli duvarları, mutfağı, oturma odası ile tam bir ev olarak kullanılan yüzlerce mağara-ev bulunuyor. 1970 yıllarında orada yaşayan halkın şimdiki yerleşim yerine inmesiyle terk edilmiş bu mağaralar, bölge halkının yaşamındaki bu dönemi gözler önüne seriyor.
Zeynel Bey Türbesi
Yeni Hasankeyf’e taşınan Zeynel Bey Türbesi, Akkoyunlular’dan kalma bölgedeki tek yapı. Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’ın savaşta ölen oğlu Zeynel Bey anısına inşa edilen türbenin yapılış tarihi tam olarak bilinmiyor. Anadolu dışı mimari ve süslemesi ile benzersiz olan yapı, dıştan silindirik görünüşüne karşılık, içten sekizgen planlı. Gövde yüzeyinde firuze ve lacivert renkli sırlı tuğla kaplamalarla mozaik çinilerden oluşan bitkisel ve geometrik dekorasyonun yanı sıra, "Allah, Muhammed, Ali, Ahmed" kelimelerinden müteşekkil kufi hatlı Arapça yazıya da yer verilmiş.
Er-Rızk Camii
Yeni yerinde ziyaretçileri bekleyen bir Eyyubi dönemi eseri de Er-Rızk Camii. 1409 yılında yaptırılan cami, yalnızca taç kapısı ve minaresindeki taş işçiliğini görmek için bile ziyarete değer. Güneydeki ibadet mekânı heyelan yüzünden nehre uçan caminin günümüze kuzey duvarı ile avlu giriş cephesi, taç kapı ve minaresi ulaşmış. Caminin kuzeydoğu köşesine bitişik yüksek kare prizma kaide üzerindeki minaresi, küçük mozaikler halinde kesilmiş renkli taşlar ve kakma tekniği ile düzenlenmiş ince geometrik örgüler, gövdesindeki geometrik bezemeler ve kufi hatlı Arapça yazılar ile hayranlık uyandırıyor.
Mor Kiryakus Manastırı
Süryani Hristiyanları tarafından kutsal kabul edilen Turabdin Bölgesi’nin en uç noktasındaki Mor Kiryakus Manastırı, bu bölgede yer alan 80’e yakın kilise ve manastır içinde önemli bir yere sahip. M.S. 457 yılında yapıldığı düşünülen manastır, 1940’lı yıllara kadar aktif olarak kullanılıyordu ve burada eğitimini tamamlayan papazlar, Turabdin Bölgesi’ndeki diğer kiliselere eğitmen olarak atanıyordu. Ancak köyde cemaatin kalmaması nedeniyle şu an terk edilmiş durumdaki manastırda restorasyon çalışmaları halen devam ediyor.
Batman Müzesi
Bölgenin önemli müzelerinden biri olan Batman Müzesi’nde Paleolitik dönemden Ortaçağ’a kadar geniş tarih yelpazesinde yaklaşık 500 adet eser sergileniyor. Müzeyi ziyaretinizde “satrancın atası” olarak kabul edilen, beş bin yıllık Oyun Taşları’nı görebilirsiniz. Müze bahçesinde oluşturulan tarihi yaşam alanında ise ziyaretçiler tarihi yaşayarak ve uygulayarak öğrenebiliyor.
Mereto Dağı
Batman'ın Sason ilçesindeki 2 bin 973 rakımlı Mereto Dağı, kışın 10 metreye kadar ulaşan karın erimesi sonucu oluşan mağaralar ve tünellerle hayranlık uyandırıyor. Bu doğa harikası mağara ve tüneller, yöre sakinleri kadar doğa fotoğrafçılarının ve doğa yürüyüşü yapanların da ilgisini çekiyor.
